Snowpiercerdən sabahdan sonrakı günə qədər saysız-hesabsız filmlər və seriallar iqlim dəyişikliyinin dünyanı necə formalaşdıracağına dair proqnozlar verib. Amma indi elm adamları deyirlər ki, həqiqət Hollivud studiyalarının təsəvvür etdiyindən daha şokedici ola bilər. Alimlər istixana qazları emissiyalarının artmağa davam edəcəyi təqdirdə 2100-cü ilə qədər dünyanın daha isti, daha quru və daha təhlükəli yer olacağını proqnozlaşdırırlar.
Gununsesi.info xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, son tədqiqatlar istixana qazı emissiyaları sürətlə artır və bu, 2100-cü ilə qədər bütün dünyada böyük dəyişikliklərə səbəb olacaqdır.
Atmosferə qazların, xüsusən də karbon qazı və metan buraxılması planetin istiləşməsinə səbəb olur. 2024-cü il tarixin ən isti ili olub və alimlər bu tendensiyanın davam edəcəyini deyirlər.
Temperaturun yüksəlməsinin bütün dünyada ciddi sağlamlıq və ekoloji problemlər yaradacağı, xüsusilə də isti dalğalarının milyonlarla insanı, xüsusilə yaşlıları təhlükə altına alacağı proqnozlaşdırılır. Bu, Avropada temperaturun təhlükəli həddə çatmasına və kənd təsərrüfatında böyük itkilərə səbəb olacaq.
Bununla belə, həddindən artıq yağıntılar bəzi bölgələrdə daşqınlara, digər bölgələrdə isə su ehtiyatlarının tükənməsinə və quraqlığın artmasına səbəb ola bilər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 1990-cı ildən bəri quru ərazilərin kəskin şəkildə genişləndiyini və 2100-cü ilə qədər quru ərazilərdə yaşayan insanların sayının 5 milyarda çata biləcəyini bildirir.
Alimlər qlobal temperaturun yüksəlməsi ilə okeanların istiləşəcəyini və dəniz səviyyəsinin yüksələcəyini proqnozlaşdırırlar. Bu vəziyyət xüsusilə sahil şəhərlərini təhdid edir. Sinqapurlu tədqiqatçılar bildirirlər ki, istixana qazları emissiyaları artmağa davam edərsə, 2100-cü ilə qədər qlobal dəniz səviyyəsi 1,9 metr arta bilər. Bu, London, Nyu-York və Mayami kimi böyük şəhərlərin su altında qalma riskini artırır.
Buzlaqların əriməsi təkcə dəniz səviyyəsinin qalxmasına səbəb olmayacaq, həm də dünyanın iqlimini daha da istiləşdirəcək.
Arktikada buzların əriməsi bölgədə temperatur artımını sürətləndirəcək və dəniz səviyyəsinin daha sürətlə yüksəlməsinə səbəb olacaq. Bundan əlavə, permafrost əriyərək atmosferə böyük miqdarda metan qazı buraxacaq. Metan karbon dioksiddən daha güclü istixana qazıdır və iqlim dəyişikliyini daha da sürətləndirə bilər.
İsti dalğalar və quraqlıq bütün dünyada meşə yanğınlarına səbəb olacaq. 2023-cü ildə Los-Ancelesdə böyük meşə yanğınları baş verib və 2100-cü ilə qədər belə fəlakətlərin daha çox olacağı gözlənilir.
Bundan əlavə, artan hava çirklənməsi xüsusilə böyük şəhərlərdə yaşayan insanlar üçün böyük sağlamlıq təhlükəsi yaradacaq. Havanın çirklənməsi ağciyər xəstəlikləri, ürək xəstəlikləri və insult kimi sağlamlıq problemləri riskini artıra bilər.
Orxan Saffari
