လားရှိုးတွင်လှုပ်သည့် တရုတ်လုပ်နိုင်ငံရေးငလျင်

ယောနသံ/People’s Spring

ဖျက်အားပြင်း စစ်ကိုင်းငလျင်ဒဏ်ကို ရှမ်းပြည်နယ်​မြောင်ပိုင်းမှလားရှိုးမြို့မခံစားခဲ့ရပါ။သို့သော် ဒေသခံများ အလွန်စိုးရိမ်နေသည့်နိုင်ငံရေးငလျင်က လားရှိုးမြို့အပါအဝင် ရှမ်းပြည်နယ် မြောက်ပိုင်း၌ active ဖြစ်နေပါပြီ။

‌၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးနှင့်အတူလားရှိုးမြို့ကိုသိမ်းယူပြီးဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နှင့် အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား စနစ်တကျကိုင်တွယ်မည်ဟုကြွေးကြော်ခဲ့သည့် MNDAA က မြို့မှ ပြန်ထွက်ခွာပြီး စစ်အာဏာရှင်ထိန်းချုပ်မှုအောက်သို့ ပြန်ရောက်လာသည့် အခြေအနေက လားရှိုးမြို့နှင့် ရှမ်းမြောက်ဒေသခံများစိုးရိမ်နေသည့် နိုင်ငံရေးငလျင်ဖြစ်သည်။

ထိုငလျင်ကို အသက်သွင်းသူက တရုတ်အစိုးရဖြစ်သည်။ကျားဖြန့်တိုက်ဖျက်ရေးဟုဆိုကာ ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာလ ၂၇ ရက်တွင် တရုတ်အစိုးရခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စတင်ခဲ့သော ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးနှင့်အတူ လားရှိုးမြို့ကို MNDAA နှင့်မဟာမိတ်များက၂၀၂၄ဇူလိုင် ၂၅ ရက်တွင် သိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်ဟုထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုနေ့ နံနက် ၄ နာရီတွင်အရှေ့မြောက်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ကို သိမ်းပိုက်လိုက်ခြင်းနှင့်အတူ လားရှိုးမြို့ကို ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီဟု MNDAAက ကြေညာခဲ့သည်။

“လားရှိုးမြို့ လွတ်မြောက်ရေး၊တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှား မှုသည် သမိုင်းဝင်အောင်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်သည်”ဟု MNDAAက ၂၀၂၄ ဇူလိုင် ၂၅ နံနက် ၁၀နာရီ ၂၁ မိနစ်၌ကမ္ဘာသိကြေညာပြခဲ့သည်။အမှန်တွင် ရမခ အပါအဝင် လားရှိုးမြို့ကို MNDAA နှင့် ပူး​ပေါင်းတပ်များက သြဂုတ် ၃ ရက်တွင် အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ခဲ့​ခြင်းဖြစ်သည်။သို့သော်လည်း လားရှိုးမြို့ကို စတိုက်သည်နှင့် ဖိအားမျိုးစုံ​ပေး​နေ​သောတရုတ်ဖိအား​ကြောင့် စတိုက်သည်နှင့် မြို့သိမ်းနိုင်ပြီဟု ကိုးကန့်တပ်က​ကြေညာခဲ့ခြင်းပင်။

၁၀၂၇ စစ်ဆင်​ရေး ​ကြောင့် MNDAAနှင့်အတူ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့သည် လူထုထောက်ခံမှုအကြီးအကျယ်ရရှိခဲ့သည်။မြို့သိမ်းတိုက်ပွဲအောင်မြင်မှုကို ကရင်နီအမျိုးသားများကာကွယ်ရေးတပ် (KNDF)၊ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး

(KNU)၊ ချင်းအမျိုးသားတပ်ဦး(CNF)၊ပအိုဝ်းအမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (PNLA)၊ အပါအဝင် တော်လှန်ရေးအင်အားစုများအပြားက ဂုဏ်ပြုသဝဏ်လွှာများ ပေးပို့ခဲ့ကြသည်။

MNDAAသည် ထိုအချိန်က မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကြားတွင် ပျိုတိုင်းကြိုက်သည့်နှင်းဆီခိုင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် အထက်ပါအကြောင်းအရာများသည် ခုနှစ်လ​ကျော်လာ​သောအခါတွင် ခပ်ရေးရေးကျန်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

MNDAAက ရှစ်လ​ကျော်ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီးနောက် လားရှိုးမြို့သည်ယခုအခါတရုတ်အလိုကျအတိုင်းပင် စစ်ကောင်စီလက်အောက်သို့ ပြန်ရောက်သွားပြီဖြစ်သည်။

တရုတ်အစိုးရ၏ ဖိအား​ပေးမှုဖြင့် MNDAAနှင့် စစ်ကောင်စီကြားကိုအကြိမ်ကြိမ်ညှိနှိုင်းပြီးနောက် MNDAAသည် လားရှိုးမြို့မှ ပြန်ဆုတ်ခွာသွားပြီဖြစ်သည်။ ယခုအဆင့်မရောက်မီက တရုတ်သည် MNDAAလားရှိုးမှဆုတ်ခွာရန် နည်းလမ်းပေါင်းစုံခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်ဟု သတင်းများထွက်ခဲ့သည်။

လူသိထင်ရှားအဖြစ်ဆုံးမှာMNDAA ခေါင်းဆောင်ဖုန်တာရွှင်သည် ၂၀၂၄ အောက်တိုဘာလတွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့သွားရောက်ခဲ့စဉ်တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ပြန်ခွင့်မရတော့ဘဲ ထိန်းသိမ်းခံရခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်က နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီး MNDAAအနေဖြင့် လားရှိုးမှပြန်ဆုတ်ခွာရန် အကြပ်ကိုင်ခဲ့သည်ဟုတရုတ် ရွှေလီအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းနှင့် နီးစပ်သူတစ်ဦးက​ပြောသည်။ ထိုသတင်းထွက်ပေါ်လာချိန်၌ MNDAA ခေါင်းဆောင်ဖုန်တာရွှင်သည် ဆေးကုသမှုခံယူနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ပေကျင်းမြို့သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ပြောကြားသွားသည်။ ထိုပြောကြားချက်ကို မည်သူကမျှမယုံခဲ့ပေ။

လားရှိုးမြို့ လွတ်မြောက်ရေး၊တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှား မှုသည် သမိုင်းဝင်အောင်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်သည်”ဟုကမ္ဘာသိကြေညာခဲ့သည့်MNDAAသည်၂၀၂၄ နှစ်ကုန်ခန့်မှစ၍ အသံတိတ်သွားခဲ့ပြီး လာရှိုးမြို့မှပြန်လည်ထွက်ခွာရေးအတွက် မတ်လလယ်မှစကာ တိတ်တဆိတ်လုပ်နေခဲ့သည်။

သင်္ကြန်ကာလအတွင်းတွင်MNDAAတပ်ဖွဲ့ဝင်များအပြားလားရှိုးမြို့ပြင်ဘက်သို့ အုံလိုက်ကျင်းလိုက် ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။ တခြားနိုင်ငံပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးမူကိုင်ဆွဲထားသည်ဟုအစဉ်တစိုက်ပြောကြားနေသည့် တရုတ်အစိုးရက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ တရုတ်အထူးသံတမန် တိန့်ရွှီကျွင်းကို လားရှိုးမြို့သို့ ပို့ခဲ့သည်။

MNDAA နှင့် စစ်‌ကောင်စီအဆုတ်အတက်လမ်းကြောင်းကို တိန့်ရွှီကျွင်းက ဖောက်ပေးခဲ့သည်။တရုတ်အလံဘေးတွင် ပစ်ခတ်ရပ်စဲမှုစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ဟုတရုတ်-မြန်မာနှစ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသောအနက်ရောင်ကားများဖြင့် တိန့်ရှီကျွင်းခေါင်းဆောင်သည့်ကိုယ်စားလှယ်ဖွဲ့ က ဧပြီလ ၁၉ရက်နေ့တွင် လားရှိုးမြို့သို့ဝင်လာခဲ့သည်။

တချိန်တည်းတွင် MNDAAတပ်ဖွဲ့ဝင်များက လားရှိုးမြို့ပြင်ဘက်သို့ဆက်လက်ထွက်ခွါနေသည်။ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်များကမြို့အဝင်တွင်ပြူတစ်ပြူတစ်လုပ်နေခဲ့သည်။ ဧပြီလ ၂၁ရက်မှစကာတိန့်ရွှီကျွင်း၊ MNDAA နှင့် စစ်ကောင်စီတို့လားရှိုးမြို့၌သုံးပွင့်ဆိုင်ဆွေးနွေးကြသည်။ ထိုနေ့ညတွင် လားရှိုးမြို့တော်ခန်းမရှေ့တွင်လွှင့်ထူထားသော MNDAA နှင့်ကိုးကန့်အထူးဒေသ (၁) အလံဖြုတ်ချခံလိုက်ရသည်။ စစ်ကောင်စီက ဖြုတ်ချသလိုလို MNDAAတပ်ဖွဲ့ဝင်များကိုယ်တိုင်ဖြုတ်ချသလိုလို သတင်းသဲ့သဲ့သာထွက်လာသည်။

ဧပြီလ ၂၁ရက် နံနက် ဝေလီဝေလင်းတွင် အစီးရေ၂၀၀နီးပါးရှိသော စစ်တပ်ယာဉ်တန်းသည် လားရှိုးမြို့အဝင်တွင် တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေပြီး နံနက် ၇နာရီတိတိတွင်တိန့်ရွှီကျွင်း၏ မီးစိမ်းပြမှုဖြင့် အတန်းလိုက်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။လွန်ခဲ့သည့် ရှစ်လ​ကျော်က MNDAA နှင့်မဟာမိတ်တပ်များ၏ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှု​ကြောင့် လားရှိုးမြို့မှထွက်​ပြေးကြ​သောစစ်​ကောင်စီတပ်သည် ဧပြီ ၂၂ ရက်တွင် ကျည် ၁ ချက်မ​ဖောက်ရဘဲ ကားတန်းရှည်ဖြင့် အလှူရှင်​လောင်းလှည့်သလိုဝင်လာကြခြင်းဖြစ်၏ ။ထိုနည်းဖြင့် လားရှိုးမြို့သည်စစ်ကောင်စီလက်အောက်သို့ တကျော့ပြန်ကျရောက်သွားပြီဖြစ်သည်။

လက်ရှိအထိ အခြေအနေများကို စစ်ကောင်စီကရော၊ MNDAAကပါ သတင်းမထုတ်ပြန်သေးပေ။ လားရှိုးမြို့ခံများသည် မျက်စိသူငယ်နားသူငယ်နှင့် အခြေအနေကိုစောင့်ကြည့်နေကြရသည်။ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်ပြီး မြို့ကိုစွန့်ခွာသွားသူများပြားလည်းရှိနေသည်။ စစ်အာဏာရှင်အား ဆန့်ကျင်၍ CDM လုပ်ခဲ့သူများနှင့် MNDAAနှင့်အတူ လားရှိုးမြို့ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတွင် ပါဝင်ခဲ့သူများသည် စစ်ကောင်စီ၏ရန်ကိုကြောက်၍ တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြသည်။ စစ်ကောင်စီ ​​​ထောက်ခံသူများနှင့် စစ်တပ်ဒေါက်တိုင်များက​မူ​အောင်ပွဲခံပြီး ၊ MNDAAနှင့် လက်တွဲခဲ့သူများကို ခြိမ်းခြောက်နေကြသည်။

“လားရှိုးမှာ သစ္စာဖောက်၊လောက်ကောင်တချို့ကျန်ခဲ့သေးတာက်ိုတော့ သတိပြုရပါမယ်”ဟု စစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ချိရေးလူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတစ်ခုက ဖော်ပြထားသည်။

တရုတ်၊ စစ်ကောင်စီ နှင့် MNDAA ကြားမှ သဘောတူညီချက်များကို ၎င်းတို့မှလွဲ၍မည်သူမျှမသိကြရသေးပေ။ ကတိကဝတ်များကို အမြဲတစေချိုးဖောက်နေသည့်စစ်ကောင်စီ နှင့် ၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးကာလအစကလို မဟုတ်တော့ဘဲ တေမိဖြစ်​နေသော MNDAAကြားတွင် မည်ကဲ့သို့ ဆက်လက် နေထိုင်ရမည်ကိုမသိတော့ကြောင်း လားရှိုးမြို့ခံအချို့က ညည်းတွားသည်။

လားရှိုးကိုအပြည့်အဝမထိန်းချုပ်နိုင်သေးခင်မှာပင် စစ်ကောင်စီက မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်သုံးဖွဲ့ထိန်းချုပ်ထားသည့် ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှမြို့နယ်များကို စစ်ရေးခြိမ်းခြောက်မှုများပြုလုပ်နေသည်။ လားရှိုးကျဆုံးခန်းသည် ရှမ်းမြောက်တစ်ခုလုံးနှင့် ကျန်ဒေသများ စစ်အာဏာရှင်လက်အောက်မှလွတ်မြောက်ရေးအတွက်သတိပေးခေါင်းလောင်းသံဖြစ်သည်ဟု တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက အချင်းချင်းသတိပေးနေကြသည်။

“ဒီဘက်ခေတ်ထဲကဇာတ်တွေထဲမှာ လားရှိုးဇာတ်က အနာဆုံးပဲ”ဟုလားရှိုးမြို့သိမ်းတိုက်ပွဲတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည် PDF ရဲဘော်တစ်ဦးကရင်ဖွင့်သည်။

စစ်ကိုင်းနှင့်မန္တလေးကို ဗဟိုပြုလှုပ်ခဲ့သော စစ်ကိုင်းငလျင်ကြီးကို သဘာဝတရားကြီးကဖန်တီးခဲ့သည်။ လာရှိုးနိုင်ငံရေးငလျင်ကမူ ရှီကျင့်ဖျင်၏တရုတ်အစိုးရက ဖန်တီးထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ လားရှိုးငလျက်ဆက်လှုပ်မည်လား၊ ငြိမ်သက်နေမည်လား၊ ​နောက်ဆက်တွဲငလျင်များလှုပ်မည်လားဆိုသည်ကိုလည်း မည်သူမှမခန့်မှန်းနိုင်ပေ။ ။