Keçmiş ordu hüquqşünası Devid Makbrayd, Avstraliyanın Əfqanıstandakı hərbi cinayətləri ilə bağlı iddiaları ifşa edən məxfi məlumatları mediaya sızdırdığına görə təxminən 6 il həbs cəzasına məhkum edilib.
Gununsesi.info-nun verdiyi xəbərə görə, Avstraliyanın Əfqanıstanda hərbi cinayətlər törətdiyinə dair iddiaların üzə çıxarılmasına kömək edən keçmiş hərbi vəkil Devid Makbrayd 5 il 8 ay həbs cəzasına məhkum edilib.
Özünə danışmağı mənəvi borc hesab etdiyini deyən 60 yaşlı Makbrayd “hərbi sirləri oğurlamaqda və paylaşmaqda” günahını etiraf edib.
Avstraliya ordusunun 2020-ci il hesabatında Avstraliya əsgərlərinin qanunsuz olaraq 39 əfqan məhbus, fermer və mülki vətəndaşı öldürdüyünə dair sübutlar tapılıb. Hesabatda 19 hazırkı və keçmiş hərbçinin cinayət işi üzrə istintaqa cəlb edilməsi tövsiyə olunub.
Devid Makbraydın “şəxsi qisas” üçün hərəkət etdiyini bildirən prokurorlar, onun sənədləri toplaması, saxlaması və sonra sızdırmasının Avstraliyanın milli təhlükəsizliyini və xarici siyasətini təhlükə altına atdığını müdafiə edib.
Bununla belə, Makbraydın vəkilləri müvəkkillərinin məlumatı “şərəfli” niyyət və şəxsi borc hissi ilə paylaşdıqlarını bildirdilər.
Hakim David Mossop Makbraydın “yaxşı xarakterli” olduğunu qəbul etdi və hərbi sirləri paylaşmağın “etimadın kobud şəkildə pozulması” olduğunu qeyd etdi.
Avstraliya Yayım Korporasiyasına (ABC) sənədlər verdiyini etiraf edən Makbrayd 27 aydan sonra şərti azadlığa buraxıla bilər.
“Avstraliya məlumat paylaşanları müdafiə etmir”
Human Rights Watch-un Avstraliya direktoru Daniela Gavshon, “Avstraliyanın bəzi əsgərlərinin Əfqanıstanda müharibə cinayətlərində ittiham olunması Avstraliyanın reputasiyasına ləkədir, lakin bu cinayətlərə görə məhkum edilən ilk şəxs sui-istifadə edənlər deyil, məlumat verən şəxsdir” dedi.
“Devid Makbraydın həbs cəzası, məlumat verənlərin Avstraliya qanunları tərəfindən qorunmadığını gücləndirir. Bu, demokratiyanın təməl daşları olan şəffaflıq və hesabatlılıq üçün risk edənlərə qarşı çəkindirici təsir göstərəcək”, – Qavşon deyib.
O, sənədləri 18 ay ərzində evinə qaçırıb
Oksford Universitetinin hüquq fakültəsini bitirdikdən sonra karyerasına Britaniya ordusunda xidmət etməyə başlayıb. Makbrayd kapitan rütbəsi aldıqdan sonra ordunu tərk etdi və Avstraliya Müdafiə Qüvvələrinə (ADF) qoşuldu.
Hüquq işçisi kimi o, 2011 və 2013-cü illərdə iki dəfə Əfqanıstana səfər edib. Sonrakı bir neçə il ərzində Devid Makbrayd travma sonrası stress pozğunluğundan (TSSB) əziyyət çəkdi.
O, Kanberra yaxınlığındakı ordu bazasında yüzlərlə məxfi sənədi gizli surətdə köçürməyə başladı və 18 ay ərzində onları kürək çantasında evə qaçaq yolla apardı.
Əvvəlcə o, daxili şikayət etdi. Daha sonra polis və müdafiə naziri ilə əlaqə saxlayıb və nəhayət, məlumatı mətbuata sızdırıb.
ABC müxbiri Den Oakes tapdı ki, ona çatan “Əfqan sənədləri”ndə Avstraliya qüvvələrinin müharibə cinayətləri törətdiyinə və onları gizlətmək üçün yalan danışdığına dair sübutlar var.
“Silahsız kişilər və uşaqlar öldürüldü”
Əfqan sənədlərində əsgərlərin silahsız kişi və uşaqların qanunsuz öldürülməsini necə ört-basdır etdiyinə dair təfərrüatlar var idi. Onların arasında 2013-cü ildə yuxuda güllələndiyi iddia edilən altı yaşlı uşaq da olub.
Avstraliya Federal Polisi (AFP) sızmalarla əlaqədar Makbraydın mənzilinə basqın etməzdən qısa müddət əvvəl İspaniyaya qaçıb. Polis onun evindəki şkafda gizli sənədlər tapıb.
Bir il gizləndikdən sonra Avstraliyaya qayıdan Makbrayd dövlət əmlakını oğurlamaqda, müdafiə qaydalarını pozmaqda və məxfi məlumatları açıqlamaqda ittiham olunub.
Polis 2019-cu ildə ABC-nin Sidneydəki baş qərargahında böyük bir reyd keçirdi və sənədləri ələ keçirdi.
Brereton hesabatı kimi tanınan araşdırmanın nəticələri 2007-2013-cü illər arasında Əfqanıstanda mülki vətəndaşların və məhbusların qanunsuz şəkildə öldürülməsinə dair etibarlı sübutlar ortaya qoydu. Hökumət həmçinin iddialarla bağlı cinayət araşdırmalarına başlamaq üçün Xüsusi Müstəntiq Ofisi yaratdı.
Avstraliyanı silkələyən qalmaqal
Dörd illik təhqiqat 2003-2016-cı illər arasında Əfqanıstanda müharibə cinayətləri ilə bağlı şayiələri araşdırıb. 20 mindən çox sənəd və 25 mindən çox görüntü araşdırılarkən, 423 and içmiş şahid dindirilib.
Müdafiə Qüvvələrinin Baş Müfəttişinin (IGADF) hesabatında yüksək səviyyəli komandoların işə qəbul olunanları müdafiəsiz əsirləri “qan görməyə” alışdırmaq üçün öldürməyə məcbur etdiyinə dair “mötəbər sübutlar” var.
2005-2016-cı illər arasında Əfqanıstanda xüsusi təyinatlıların hərəkətləri ilə bağlı aparılan təhqiqatın nəticələrini təfərrüatlandıran avstraliyalı general Anqus Con Kempbell bildirib ki, 25 Avstraliya Xüsusi Təyinatlı əməkdaşının 23 ayrı insidentdə 39 “qanunsuz qətl” törətdiyi aşkarlanıb.
Hesabatda yer alan cinayətlərin heç birinin “döyüşün qızğın vaxtı” olaraq ifadə edilmədiyinə və cinayətlərin şüurlu şəkildə işləndiyinə diqqət çəkən Kempbell, “Hesabatda şəxslərin hadisələri çaşqın və ya istəmədən törətdiyinə dair heç bir dəlil yoxdur. qəsdən.”
Hesabatın dərcindən sonra Avstraliya administrasiyası 19 həqiqi hərbi xidmətdə olan və keçmiş hərbçilərin 39 əfqan vətəndaşını öldürdüyü iddiası ilə cinayət təqibinə göndəriləcəyini açıqladı.
