Qaranlıq nöqtəsindən işıq yayan yeni qara dəlik növü ilə təəccüblənən elm adamları bunun əslində yeni bir kosmik varlıq növü ola biləcəyini söyləyirlər.
Gununsesi.info xəbər verir ki, kompüter simulyasiya modelindən yaranan nəzəri konstruksiya olan bu sirli kosmik obyekt kosmosda Yerdəki ən yaxşı teleskoplardan belə gizlədilmiş göy cisimlərinin ola biləcəyinə işarə edir.
Araşdırmaya rəhbərlik edən ABŞ-ın Con Hopkins Universitetinin əməkdaşı Pierre Heidmann açıqlamasında belə deyib:
“Biz çox təəccübləndik… Obyekt tam olaraq qara dəliyə bənzəyir, lakin onun qaranlıq yerindən işıq çıxır”.
Tədqiqatçılar “Physical Review D” akademik jurnalında dərc olunacaq yeni araşdırmada “topoloji soliton” adlandırdıqları obyekti təsvir edirlər.
Elm adamları kosmosda Yerdəki ultra həssas sensorlarla müşahidə edildikdə oxşar qravitasiya təsirlərinə malik olan və qara dəliklər kimi aşkar edilə bilən digər obyektlərin mümkünlüyünü araşdırıblar.
Qara dəliklər elə sıx qravitasiya sahəsinə malik çökmüş ulduzlardır ki, hətta işıq onun cazibəsindən qaça bilmir.
2015-ci ildə qravitasiya dalğalarının aşkarlanması qara dəliklərin mövcudluğunu təsdiqləyərək astrofizika aləmində inqilab edib.
Bu aşkarlama göstərdi ki, işıq qara dəliklərin mərkəzindən müəyyən məsafədə olan qara dəliklərin ətrafında fırlanır, necə ki, Yer Günəş ətrafında fırlanır.
Bu məsafə qara dəliyin “kölgəsinin” kənarını təyin edir və hər hansı bir daxil olan işığın elm adamlarının “hadisə üfüqü” adlandırdığı yerə ölümcül şəkildə dəyməsinə səbəb olur.
Digər tərəfdən, elm adamları topoloji solitonun kosmosu qara dəlik kimi təhrif etdiyini, ancaq qara dəlik kimi davranmadığını söyləyib.
Simulyasiyada məlum olub ki, soliton zəif işıq şüalarını qarışdırır və yayır, bu şüalar “əsl” qara dəlik olsaydı, güclü cazibə qüvvəsindən xilas ola bilməyəcəkdi.
Tədqiqatçıların kosmosun fotoşəkillərindən istifadə etdikləri bir neçə ssenaridə, sanki kamera ilə çəkilmiş kimi obyektivlərin qarşısına qara dəlik və topoloji soliton yerləşdirdilər.
Simulyasiyalarda solitonun fərqli davrandığı, hər iki kosmik varlığın qravitasiya təsirlərinə görə təhrif olunmuş şəkillər yaratdığı görülüb.
Dr. “İşıq güclü şəkildə əyilir, lakin qara dəlikdəki kimi udulmaq əvəzinə, qəribə hərəkətlərlə səpələnir və bir anda xaotik şəkildə bizə qayıdır” dedi Heidmann.
“Biz qaranlıq bir nöqtə görmürük. Çoxlu bulanıqlıq görürük, bu o deməkdir ki, işıq bu qəribə obyektin ətrafında dəli kimi fırlanır”.
Tədqiqatçılar bildiriblər ki, bu tədqiqat kosmosda yeni obyektlərin proqnozu olmasa da, qara dəliklərlə müqayisədə bu cür obyektlərin necə görünməsi üçün ən yaxşı model rolunu oynaya bilər.
Obyekt hələ də nəzəri olsa da, elm adamlarının onu riyazi tənliklərdən istifadə edərək yarada bilməsi və simulyasiyalardan istifadə edərək onun necə göründüyünü göstərə bilməsi Yer kürəsində ən yaxşı teleskoplardan belə gizlədilmiş səma cisimlərinin ola biləcəyini göstərir.
“Özünüzdəkinin qara dəlik olmadığını haradan bilirsiniz? Bunu sınamaq üçün yaxşı bir yolumuz yoxdur. Topoloji solitonlar kimi hipotetik obyektlərin tədqiqi də bunu başa düşməyimizə kömək edəcək”, – başqa bir mütəxəssis İbrahimə Bah deyib.
Gununsesi.info
