Yanvarın 11-də Haaqa Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində Cənubi Afrika Respublikasının (CAR) İsrailə qarşı “soyqırım” ittihamları ilə bağlı iddiası üzrə iki günlük dinləmələr başlayacaq.
Gununsesi.info xəbər verir ki, dekabrın 29-da Cənubi Afrika Soyqırım Cinayətinin Qarşısının Alınması və Cəzalandırılması haqqında Konvensiyanı pozduğuna görə Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinə İsrailə qarşı iddia qaldırıb.
İddiaya görə, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi İsrailə Qəzza zolağına hücumları dayandırmaq barədə müvəqqəti göstəriş verə bilər.
İclasdan əvvəl “Anadolu” agentliyi Cənubi Afrikanın İsrailə qarşı ittihamları, məhkəmədən tələb olunan tədbirlər, bu tədbirlərin məcburi xarakteri, İsrailin müdafiə strategiyası, məhkəmənin oxşar işlərlə bağlı qərarları və məhkəmə ilə bağlı əsas məlumatları toplayıb.
Dinləmələr harada keçiriləcək?
Cənubi Afrikanın İsrailə qarşı iddiasına yalnız dövlətlər arasında mübahisələrə baxan və dövlətlər arasında yaranan hüquqi mübahisələri beynəlxalq hüquq normalarına uyğun həll edən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi baxacaq.
Haaqadakı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsindən fərqli olaraq, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi ayrı-ayrı şəxslərin işlərinə baxmır.
Cənubi Afrikanın İsrailə qarşı “soyqırım” iddiası
BMT-nin 1948-ci il “Soyqırımın qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiyasının 9-cu maddəsinə uyğun olaraq, əgər dövlət bu konvensiyanın maddələrini pozarsa, konvensiyanın iştirakçısı olan istənilən dövlət bu pozucu dövlətə qarşı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində iddia qaldıra bilər.
29 dekabr 2023-cü ildə Cənubi Afrika, Soyqırım Cinayətinin Qarşısının Alınması və Cəzalandırılması Konvensiyasını pozduğu üçün Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində İsrailə qarşı iddia qaldırdı və İsrailin Qəzzadakı hərəkətlərinin “soyqırım” kimi tanınmasını tələb edib.
Pretoriya həmçinin İsrailə mühasirəyə alınmış Qəzza zolağına hücumları dayandırmağı əmr edən müvəqqəti qadağan əmrini tələb edib.
Cənubi Afrikadan olan vəkillər yanvarın 11-də keçiriləcək iclasda hakimlər qarşısında belə tədbirlərin görülməsinin zəruriliyini sübut etməyə çalışacaqlar. Və ertəsi gün İsrail vəkilləri hakimlərin Tel-Əvivə qarşı bu cür tədbirlər görməkdən imtina etməsi üçün tutarlı sübutlar təqdim etməlidirlər.
Tərəfləri kim təmsil edəcək?
İclasda Cənubi Afrikanı əvvəllər Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin hakimi vəzifəsində çalışmış cənubi afrikalı professor Con Duqardın, İsrail tərəfini isə britaniyalı vəkil Malkolm Şovun rəhbərlik etdiyi bir qrup vəkil təmsil edəcəyi gözlənilir.
Məhkəmə dinləmələrində iştirak edən nümayəndə heyətlərinə adətən ölkələrin xarici işlər və ədliyyə nazirliklərinin yüksək vəzifəli məmurları və vəkilləri daxildir.
Hakimlər kimlərdir?
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində 15 hakim doqquz il müddətinə seçilir. Bir qayda olaraq, bunlar keçmiş hakimlər, diplomatlar, hüquqşünaslar və alimlərdir.
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin Statutunun 31-ci maddəsinə əsasən, tərəflərin hər birinin vətəndaşlığına mənsub olan hakimlər Məhkəmədə baxılan iş üzrə dinləmələrdə iştirak etmək hüququnu özündə saxlayır.
Məhkəmədə vətəndaşları olmayan ölkənin hakimləri tərəfindən işə baxıldıqda, iştirakçı ölkə yalnız bu işə cəlb olunmaq şərti ilə “ad hoc” adlanan müvəqqəti hakim təyin edə bilər.
Cənubi Afrika Konstitusiya Məhkəməsinin keçmiş vitse-prezidenti, professor Dikgang Moseneke və İsrail Ali Məhkəməsinin keçmiş sədri Aharon Barakın dinləmələr zamanı öz ölkələri adından ad hoc hakimlər kimi çıxış edəcəyi gözlənilir.
Cənubi Afrika İsraili nədə ittiham edir?
Cənubi Afrika iddia edir ki, İsrail “Soyqırım cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında” Konvensiyadan irəli gələn üç öhdəliyi pozur.
Əvvəla, Pretoriya hesab edir ki, İsrail Qəzza zolağında eyni millətə, irqə və dinə mənsub olan eksklav sakinlərinə qarşı soyqırım törətmək məqsədi güdərək, əməliyyatlar zamanı ciddi fiziki və ya mənəvi zərər vurmaq və ya öldürmək məqsədi ilə fəaliyyət göstərir. İddianın 84 səhifəlik mətnindən belə çıxır ki, İsrail Qəzza əhalisini fiziki varlığından məhrum etmək üçün onların yaşayış şəraitini qəsdən dəyişib.
İkincisi, sənəddə qeyd olunur ki, İsrail Qəzza zolağında soyqırımın qarşısını ala bilməyib. Nəhayət, Cənubi Afrika qeyd edir ki, İsrail hakimiyyəti soyqırımı qızışdıran məmurları cəzalandırmır.
Gununsesi.info
